КОНФУЦИЙЛІК ИДЕАЛДАРДЫҢ ОҢТҮСТІК КОРЕЯ МЕН ЖАПОНИЯДАҒЫ САЯСИ БАСШЫЛЫҚҚА ЖӘНЕ ИНСТИТУЦИОНАЛДЫҚ ТӘЖІРИБЕЛЕРГЕ ЫҚПАЛЫ
DOI:
https://doi.org/10.26577/JOS202511213Аннотация
Конфуций ілімі және оның философиялық принциптері мен тарихи мәні Шығыс Азияның әлеуметтік-саяси ландшафттарын қалыптастыруда, әсіресе Оңтүстік Корея мен Жапонияда шешуші рөл атқарды. Қытайда пайда болған конфуцийлік идеалдар моральдық ар-ұждан, қоғамдық тәртіп және иерархиялық құрылымдарды атап көрсетіп, қоғамның әртүрлі аспектілеріне әсер етті. Бұл зерттеуде конфуцийлік идеалдардың екі елде саяси басшылық пен институционалдық тәжірибелерге ұзақ мерзімді ықпалы қарастырылады, сондай-ақ осы құндылықтардың басқару жүйелеріне қалай интеграцияланғаны және бейімделгені талданады. Оңтүстік Кореяда конфуций ілімі Чосон дәуірінде басқарудың негізі болып, неоконфуцийлік ойға негізделген бюрократиялық мемлекеттің қалыптасуына ықпал етті. Жапонияда конфуцийлік принциптер синтоизм мен буддизм дәстүрлерімен қатар қабылданып, ерекше саяси мәдениеттің қалыптасуына әсер етіп, меритократиялық басшылық пен иерархиялық тәртіпті дәріптеді. Мақалада сапалық әдіснаманы қолдана отырып, тарихи құжаттар, ғылыми мақалалар және мемлекеттік ресурстарды пайдалана отырып, конфуцийлік құндылықтардың қазіргі ықпалы зерттеледі. Екі елдің саяси құрылымдары мен басқару стильдерін салыстыра отырып, зерттеу конфуцийлік идеалдарды қолданудағы ұқсастықтар мен айырмашылықтарды анықтауға бағытталған. Зерттеу нәтижелері мәдени құндылықтарды саяси жүйелерге интеграциялау жөніндегі академиялық пікірталастарға ықпал етіп, саясаткерлер мен ғалымдарға пайдалы пікірлер ұсынуға үміттенеді. Бұл дәстүрлерді түсіну мәдени сезімтал басқару стратегияларын әзірлеуге көмектесіп, Шығыс Азияда және одан тыс жерде контекстке сәйкес келетін саяси құрылымдарды қалыптастыруға ықпал етуі мүмкін.
Түйін сөздер: Конфуцийшілдік, саяси көшбасшылық, институционалдық тәжірибе, тарихи ықпал, Оңтүстік Корея, Жапония
