Әл-Фараби және тілдің философиялық талдануы
DOI:
https://doi.org/10.26577/JOS.2022.v100.i1.01Аннотация
Әл-Фарабидің «әл-Хуруф» (The Letters) кітабы тілді философиялық зерттеудегі ең маңызды философиялық еңбегі ретінде біздің дәуіріміздің төртінші ғасырындағы ислам әлемінің интеллектуалдық жағдайының көрінісі болып табылады. Бұл мақаланың негізгі мақсаты – Фарабидің тілді, сөзжасамды, тіл деңгейлерін, тілдің қалай дамитынын неге зерттегенін анықтау. «ӘлХуруф» кітабын философиялық тұрғыдан оқу он ғасыр бұрын Фарабидің лингвистикалық ойлары оның онтологиясымен, сондай-ақ философия мен дін мәселелерімен тығыз байланысты болғанын көрсетеді. Өкінішке орай, осы уақытқа дейін әл-Фарабидің тіл туралы ойларын зерттеу логикалық немесе лингвистикалық тәсілге негізделген. Ғалымдар әл-Фарабидің тілге деген философиялық көзқарасын елемей, «әл-Хуруф» тек синтаксистің, әріптердің немесе сөздердің сипаттамасы деген көзқарастарды ұсынды. Бұл мақалада Фарабидің тілге деген философиялық көзқарасын түсіндірумен қатар, біз үш негізгі мәселені зерттеуге тырысамыз: біріншіден, біз оның тіл эволюциясының интеллектуалды негіздерін қарастырамыз. Екіншіден, біз тілдің синтаксиспен және логикамен байланысын түсіндіреміз, ол б.з. д. 320 жылы болған пікірталастардың ең маңызды тақырыбы болды және соңында әл-Фарабидің лингвистикалық ойының маңыздылығын ашу үшін тілдің философиялық жетістіктерін талқылаймыз. Түйін сөздер: Әл-Фараби, Әл-Хуруф, тіл, логика, философиялық оқу.