. Central Asia, China, Tibet, In Ресей мен Еуропадағы әскери Шығыстану: кітаптану дискурсы

Аннотация

Орталық Азия, Қытай, Тибет, Үндіқытай, Үндістан, Ауғанстан – бұл патшалық Ресей мен көптеген Еуропа елдерінің әскери-саяси мүдделері аясында болған Шығыс елдерінің толық емес тізімі. Мақаланың мақсаты – ғасырлар бойы саяхатшылардың, миссионерлердің, дипломаттардың, ғалымдардың, көптеген сауда керуендерінің және жаулап алушылар әскерінің осынау ұлан-ғайыр кеңістіктен қалай өткенін, кең-байтақ Еуразия құрлығына қалай тарағанын көрсету.Шетелдіктердің тұруы із-түзсіз қалмады. Қолжазбаларда сақталған және бірнеше ғасырлар бойы жарияланған саяхат әсерлері мен жазбалар, тарихи-этнографиялық очерктер мен білімнің әртүрлі салаларындағы іргелі еңбектер қазір деректану мазмұнының ең бай материалын құрайды. Зерттеудің методологиялық негізі еуропалық және, атап айтқанда, ресейлік әскери қайраткерлердің жүздеген өмірбаяндарын мұқият зерттеу болды. Біз білеміз, көптеген әскери агенттер (олар британдықтар, француздар, немістер және, әрине, орыстар болды), әскери жорықтарға қатысқан жүздеген мың қарапайым сарбаздарды есептемегенде, өз өмірлерін төлеп, үкіметтері үшін ақпарат алған - Александр Бекович - Черкасский, Адольф Шлагинтвейт, Александр Борнс және т.б. Бірнеше ғасырға созылған көптеген әскери жорықтардың негізгі қозғаушы күші сауда-экономикалық мүдделер мен Азия елдерін отарлау болғаны сөзсіз.

Азия Шығысы бірқатар еуропалық теңіз державаларының (Англия, Франция, Голландия, Германия және т.б.) Ресеймен империялық мүдделерінің қақтығысы мен бәсекелестік орнына айналды. Бұған 17-20 ғасырлардағы атақты және онша емес әскери қайраткерлердің өмірбаяндары мысал бола алады, олар баяндамалар, рапорттар, хаттар, карталар, әскери жорықтарды сипаттау, баяндамалар, есептер және т.б. түріндегі баға жетпес материалдар қалдырды. Олардың көпшілігі сол кездегі мерзімді басылымдармен қатар кітап басылымдарында да жарық көрді.